1)Anlatmaya bağlı bir edebi metin şu yönlerden incelenebilir;
-Yapı
-Tema
-Dil ve Anlatım
-Zihniyet
-Gelenek
-Yazardır.
2)Edebi metinler sesli okunurken telaffuz ile ses ve söyleyişe dikkat edilerek okunmalıdır.
İnceleme Sorularının Cevapları;
1)''Sen kırk gün bir ölü bekleyeceksin.'' cümlesi döneminin toplumsal yaşamında ''ölü'' ile ''kırk gün'' arasında bir bağlantı kurulduğunu göstermektedir.
''Ne yaparım bu da Allah'tan buna da sabrederim,bakalım Allah sonunu ne yapar.'' cümlesi döneminin dini inançları çerçevesinde her konuda Allah'a boyun eğildiğini,işlerin O'na havale edildiğini göstermektedir.
''Meğerse bu yatan şehzade imiş.'' cümlesi ise döneminde hanedanlık yönetiminin olduğunu göstermektedir.
2)Muradına Eren Kız adlı masaldaki olaylar ve olay örgüsü şöeyledir;
-Kız,odasında nakış işlerken bir kuşun gelmesi.
-Kuşun ertesi akşam gine gelmesi ve kızın bu durumu annesine söylemesi.
-Kuşun üçüncü kez gelişi ile kızın ve annesinin kaçmaya karar vermesi.
-Kızın ve annesinin,başka başka bir memlekete gelmesi.
-Kuşun kızı sarayda bir odaya bırakması.
-Kızın annesinin memleketine dönmesi.
-Kızın bir İran gemisinden bir halayık satın alması.
-Şehzadenin uyanıp halayıkla karşılaşması ve evlenmesi.
-Şehzadenin kızı kurtarıp onunla evlenmesi.
3)Verilen ifadelere göre masalda doğal gerçekliği olmayan,olağanüstü özellikler taşıyan olaylar yaşanmaktadır.
4)Metinde ''Evvel zamanda,bir gün,birkaç gün sonra,akşamüstü...''gibi belirsiz zaman ifadeleri kullanılmıştır.
Yine ''oda,saray,memleket'' gibi mekanlar ile ''İran ve Yemen'' gibi ülke adları metinde yer almaktadır.Bu mekanların anlatımında tasvirlere yer verilmiştir.
Metindeki zaman ve mekan unsurları olayların yaşandığı belirsiz zaman dilimi ile mekanları ifade ederek metnin yapı bakımından tamamlanmasını sağlamaktadır.
5)Muradına Eren Kız adlı masalın kahramanları olan kız ve şehzade,belirli bir zihniyeti ve çevreyi temsil eden,kalıplaşmış davranışlar sergileyen aynısı veya benzerleri başka eserlerde de karşımıza çıkabilecek kahramanlar oldukları için birer ''TİP''tirler.
Arkadaşlar tablonun cevaplarını sırasıyla vereceğim.Sırasıyla boşluklara yazılacak.Şu şekilde olucak;
-Kız:Uğradığı haksızlıktan iyi kalpliliğiyle kurtulan,sabırlı birisidir.
Şehzade:Kandırılan,kandırıldığını anlayınca da doğruyu ve gerekenleri yapan birisidir.
-Kız:Hareketlidir.Yani dinamiktir.
Şehzade:Hareketlidir.Yani dinamiktir.
-Kız:Ana kahraman olduğu için masalın başından sonuna kadar hareketlidir.
Şehzade:Kırkıncı gün uyandıktan sonra masalın sonuna kadar hareketlidir.
-Kız:Çevresindeki halayık onun olumsuz etkilenmesine neden olmuştur.
Şehzade:Aynı halayık onun da olumsuz etkilenmesine sebep olmuştur.
-Yaşanılan dönem itibariyle farklıdırlar.Fakat ''haksızlığa uğramış insan'' motifi olarak her toplumda görülebilir.
-Kız:Tip,kendi kişiliğinin farkındadır.Sabır taşıyla yaptığı konuşma bunun göstergesidir.
Şehzade:Kızın sabır taşı ile konuşmasını duyuncaya kadar kişiliğinin farkında değildir.
-Olağanüstü özellikler taşıyan bu tiplerle gerçek hayatta karşılanması mümkün değildir.
6)Muradına Eren Kız adlı masalda ''iyi-kötü'' çatışması vardır.Tema ise ' Kötülük,cezasız kalmaz.''dır.
7)Muradına Eren Kız adlı masalda anlatıcı,her şeyi bilen,her şeye hakim,kahramanların ruhi durumlarından haberdar olan bir anlatıcıdır.Bu sebeple metinde ''ilahi bakış açısı'' vardır.
8)Verilen cümleler,metnin anlamı ile ilişkili fakat yan anlam değeri ile çağrışım gücü bakımından zayıftır.Ayrıca cümlelerde dil ''göndergesel işlev''de kullanılmış ve halk söyleyişlerine yer verilmiştir.
9)Verilen cümle,metnin teması olan ''Kötülük cezasız kalmaz'' ifadesi ile yapılan '' kötülükler sabrın sınırları aşar,katlanılmayacak bir hal alabilir.'' ifadesini yansıtması bakımından ilişkilidir.
10)Muradına Eren Kız adlı masal,daha önceki Kırk Yalan Masalı ve Bay Korbes adlı metinlerle,hayal ürünü,olağanüstü özellikler taşıması,belirsiz zaman ve mekan ifadeleri barındırması yönüyle benzerlik göstermektedir.
11)Muradına Eren Kız adlı masalın bir yazarı yoktur.Masallar sözlü geleneğe dayanan halk ürünleri olduğu için kuşaktan kuşağa sözlü olarak aktarılır.Daha sonraki zamanlarda derlenerek yazıya çevrilir.
12)Masalın özellikleri:
Masalın yapısı olay örgüsü,kişiler,zaman,mekandan oluşmaktadır.Belirsiz bir zaman dilimi ve mekan söz konusudur.Kişiler olağanüstü özellikler taşıyan kahramanlardır.Kahramanların karakter özellikleri ile olaylar arasında bir paralellik vardır.Anlatıcı masaldaki her şeyi bilen,olaylardan haberdar olan ve ilahi bakış açısına sahiptir.
0 yorum:
Yorum Gönder